Evoluties in betalingsverkeer, wat moet je weten?
Geschreven door Kjeld Herreman, Saar Carre, Rik Coeckelberghs, 30/05/2024 • Wetgeving
Nieuwe regelgeving, technologische innovaties, veranderende consumentenverwachtingen en economische verschuivingen zorgen voor spannende tijden op gebied van betalingsverkeer. Wat komt er concreet op ons af en welke evoluties hou je best in het oog?
De financiële sector en bij uitstek de banken zijn al enige tijd het voorwerp van heel wat nieuwe wetgeving. Ook op niveau van betalingsverkeer valt daar niet aan te ontsnappen. De Payment Services Regulation (PSR) komt eraan, onlangs werd de Instant Payments Regulation (IPR) gepubliceerd en de politieke discussies rond de digitale euro zijn in volle gang. Het zijn slechts enkele van de nieuwigheden die afkomen op het betaallandschap en die ook operationele uitdagingen met zich meebrengen.
Boeiende tijden dus. Naar aanleiding van de 2de editie van het ‘Qualified Payments Expert’-traject gingen we in gesprek met Kjeld Herreman, Head of Strategy bij Red Compass Labs en coördinator van het ‘Qualified Payments Expert’-traject, Saar Carre, Head of Payments and Daily Banking bij Febelfin, en Rik Coeckelberghs, oprichter en Managing Director van The Banking Scene.
Wat zijn de belangrijkste doelstellingen van de regelgevende agenda?
Kjeld Herreman: ‘Er zijn verschillende speerpunten. Ten eerste, het verbeteren van de efficiëntie van het betalingssysteem en het verminderen van cyberbeveiligingsrisico’s om onze financiële infrastructuur robuuster te maken. Ten tweede, het introduceren van meer concurrentie, vooral via fintech en niet-bancaire betalingsdienstaanbieders – de zogenaamde PSP’s – die binnenkort directe toegang krijgen tot de betalingsmarktinfrastructuur. Daarnaast wil de regelgeving de afhankelijkheid van buitenlandse betalingssystemen zoals Visa en Mastercard verminderen, en de risico’s beheersen die buitenlandse entiteiten met zich meebrengen. Ten slotte, het investeren in geavanceerde fraudedetectie en -preventie, vooral tegen fraudeurs die technieken zoals kunstmatige intelligentie gebruiken, om zowel consumenten als bedrijven te beschermen.’
Hoe reageren banken op de nieuwe regelgeving betreffende het betaalverkeer?
Rik Coeckelbergs: ‘Bij elke nieuwe golf van regelgeving houden bankiers hun adem in en maken ze zich zorgen over de implementatie. Dit is zelden eenvoudig.
Er is altijd een balans nodig tussen het publieke belang van een competitief, inclusief en betaalbaar ecosysteem en het privébelang om dit ecosysteem financieel duurzaam te houden.
We zien dit vandaag bij instant payments en verwachten vergelijkbare uitdagingen met de digitale euro.’
Welke zijn de meest ingrijpende maatregelen die regelgevers hebben genomen?
De belangrijkste maatregel is de introductie van een verordening over direct payments.
Deze maakt directe overschrijvingen de standaard betaalmethode voor Europese consumenten en bedrijven. Daarnaast verplicht de verordening banken om hun klanten te voorzien van een Verification of Payee-oplossing, waarmee klanten kunnen controleren of de naam van de begunstigde die ze hebben ingevoerd overeenkomt met de eigenaar van het IBAN. Hoewel dit gunstig is voor consumenten, vormt het door de strakke tijdlijnen een grote uitdaging voor banken. Volgens een recent onderzoek van Redcompass Labs vindt 58% van de banken dit tijdschema onrealistisch.’
Instantbetalingen worden de nieuwe norm. Wat is daarbij de grootste uitdaging voor banken?
We staan vandaag midden in een spanningsveld tussen enerzijds de vraag van de maatschappij dat alles instant verloopt en anderzijds de vraag naar ‘slow banking’
Saar Carre: ‘We staan vandaag midden in een spanningsveld tussen enerzijds de vraag van de maatschappij dat alles instant verloopt en anderzijds de vraag naar ‘slow banking’, ter bescherming van de klanten die niet helemaal mee zijn met de digitale transformatie. Dit is een uitdaging voor banken. In kader van de PSR wordt nu bijvoorbeeld ook gesproken van de terugbetalingsverplichting voor banken aan klanten die het slachtoffer zijn van ‘impersonation’ fraude. Dit zijn geautoriseerde transacties die banken binnenkort zullen moeten terugbetalen. We zijn natuurlijk niet tegen consumentenbescherming maar het moet wel evenwichtig blijven.’
Heeft al deze regulering ook een impact op het verdienmodel van de banken?
Rik Coeckelbergs: ‘Deze regels worden aan alle banken opgelegd, ongeacht of ze passen binnen hun commerciële model. Hoewel de toegevoegde waarde van instantbetalingen voor privébanken of sommige commerciële processen ter discussie staat, moet nu elke bank hierin investeren. Deze investeringen moeten uiteindelijk worden terugverdiend.’
De regelgeving voor het betaalverkeer wordt steeds omvangrijker. Welke impact heeft dat op het bankenlandschap?
Saar Carre: ‘De wetgever grijpt steeds vaker in op het productaanbod van de banken. Zo bepaalt de recente Instant Payment Regulation dat de kosten van instantoverschrijvingen niet hoger mogen zijn dan die van standaardoverschrijvingen. Ook worden banken mogelijk verplicht om te investeren in de digitale euro, waarvan de toegevoegde waarde onduidelijk is. Dit vraagt grote investeringen van de sector. Het is een zorgwekkende trend, omdat de compliancekosten stijgen en banken minder kunnen investeren in innovatie en zich minder kunnen onderscheiden van de concurrentie.’
De centrale banken bekijken ook de uitgifte van een digitale euro. Een goed idee?
Saar Carre: ‘We begrijpen waarom de ECB de controle over het geldbeleid en het betaalverkeer in handen van de Europese instellingen wil houden. Het is wel van belang dat de digitale euro op een weloverwogen manier wordt ontworpen met aandacht voor het huidig betaallandschap, de financiële stabiliteit en zijn impact op toekomstige innovatie in de betaalmarkt. We moeten kritisch onderzoeken welke waarde een digitale euro echt toevoegt, voordat we deze lanceren en grote investeringen van alle betrokken partijen vragen.’
Steeds meer regulering dwingt banken ook om fraude aan banden te leggen. Worden er te veel verantwoordelijkheden bij de banken gelegd?
Rik Coeckelbergs: ‘Het is een boeiend debat waarin ik de banken zeker kan volgen dat het hun verantwoordelijkheid niet is om elke fraude tegen te houden. Aan de andere kant is geen enkele instelling beter geplaatst om de nodige veiligheden in te bouwen om consumenten te beschermen.’
Welke nieuwe regelgeving zit er nog in de pijplijn?
Kjeld Herreman: ‘Naast de huidige uitdagingen voor banken om regelgeving aan te pakken, staan er meerdere nieuwe regels op de agenda voor de komende jaren. Hieronder vallen de invoering van de digitale euro, een update van de betaaldienstenrichtlijn, en de implementatie van de ISO 20022-standaard voor berichtgeving bij grensoverschrijdende betalingen.’
Wil je graag meer weten over betalingsverkeer in het algemeen of ben je geïnteresseerd in een specifiek onderwerp, dan vind je zeker een passende opleiding binnen ons open opleidingsaanbod. Martin Haegheman helpt je graag verder bij je keuze. Alle opleidingen kunnen ook op maat van je organisatie of van je team gegeven worden. Ingrid Goris bekijkt graag samen met jou de mogelijkheden.
